Het ErasMusicLab

Welke muziek?

Naast het onderzoek op Lowlands naar muziekgenres, hebben de onderzoekers met behulp van Spotify ook gekeken naar welke muziek mensen kiezen angst in het dagelijks leven of tijdens een ziekenhuisopname. Wat opvalt is dat deze muziek vaak een lager tempo heeft en ‘rustiger’ is dan het gemiddelde luistergedrag. Toch zijn er veel individuele verschillen zichtbaar. In een grote internationale enquête  zagen we dat de muziekkeuze tegen pijn verschilt tussen landen, maar ook tussen individuen. De meeste deelnemers kozen voor hun favoriete muziek, maar een kleinere groep koos juist voor niet-favoriete muziek ‒ voornamelijk klassieke muziek. Dat is een interessante bevinding, want op Lowlands zagen we dat het favoriete genre effectiever was dan wat mensen dachten dat het beste zou werken ‒ en dat was ook vaak klassieke muziek. Ook doen we in de MOTION-studie onderzoek waarbij we kijken of we met behulp van door kunstmatige intelligentie gecomponeerde muziek emoties of bepaalde gemoedstoestanden kunnen beïnvloeden, en in hoeverre persoonlijke kenmerken daarbij een rol spelen.

Welke patiënt?

Samenvattend is er steeds meer bewijs dat favoriete muziek het meest effectief is voor de pijnstillende effecten van muziek. Toch wordt er in de praktijk vaak weinig rekening gehouden met de persoonlijke en/of sociaal-culturele achtergrond van patiënten, terwijl uit sociologisch onderzoek bekend is dat deze achtergrond een belangrijke rol speelt in muzieksmaak en -perceptie. Om hier verder onderzoek naar te doen, hebben we de MOSART-studie opgezet. Het studie protocol is online gepubliceerd. In deze studie onderzochten we hoe verschillende typen muziek (zelfgekozen of door de onderzoeker gekozen) de pijntolerantie beïnvloeden in een diverse populatie van gezonde vrijwilligers. De resultaten (link: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ejp.70095) laten zien dat deelnemers door luisteren naar zelfgekozen muziek de pijn beter konden verdragen, terwijl dit niet het geval was bij de onderzoeker gekozen muziek. Deze effecten waren onafhankelijk van persoonlijke/socio-culturele achtergrond of muzieksmaak. Dit onderstreept het belang van gepersonaliseerde muziekinterventies voor een brede doelgroep.

Omdat het luisteren naar en de effecten van muziek sterk individueel lijkt te zijn, hebben we aanvullend onderzoek gedaan naar individuele percepties van muziek als medicijn, vanuit het perspectief van de patiënt. De resultaten van deze “multi-methode” studie, waarin zowel vragenlijsten als interviews zijn gebruikt, zijn te vinden via deze link. Wat opviel is dat patiënten uiteenlopende voorkeuren en opvattingen hadden over wanneer en naar welke muziek ze wilden luisteren. Ook werd duidelijk dat bepaalde factoren ‒ zoals de optie te denken of de sociale gevoeligheid om naar muziek te vragen ‒ een belangrijke rol spelen in de klinische praktijk.

Hoe lang moet je luisteren?

We krijgen vaak de vraag hoe lang iemand naar muziek moet luisteren om een pijnstillend effect te krijgen. Tot nu toe was hier nog weinig onderzoek naar gedaan. Toch is het belangrijk om deze kennis mee te nemen in medische richtlijnen, zodat er gerichte aanbevelingen kunnen worden gedaan voor zowel patiënten als zorgverleners. In de DOMINANT-studie onderzochten we daarom de invloed van de luisterduur op het pijnstillende effect van muziek. Bij gezonde vrijwilligers hebben we gekeken hoe verschillende ‘muziekdoseringen’ de pijntolerantie beïnvloeden. De resultaten van deze studie worden binnenkort openbaar gemaakt. Uit onze bevindingen blijkt dat 20 minuten luisteren het meest effectief is. Tegelijkertijd is er meer onderzoek nodig naar de dosis-effectrelatie en de ‘farmacologische’ eigenschappen van muziek, zodat muziek zo effectief mogelijk kan worden ingezet voor iedere individuele patiënt.