Een belangrijke en hoopvolle tak van kankeronderzoek is immuuntherapie. Immuuntherapie is een relatief nieuwe behandelmethode voor patiënten met kanker, naast de alom bekende chemotherapie, chirurgie en bestraling.
Onder immuuntherapie vallen behandelingen die zich niet direct op de kankercellen richten, zoals de meeste behandelingen bij kanker. Het doel van immuuntherapie is juist het versterken van het afweersysteem (ook wel het immuunsysteem genoemd) om kankercellen te bestrijden. Ons immuunsysteem is de eerste bescherming van ons lichaam tegen virussen en bacteriën. Door een natuurlijke afweerreactie van het lichaam kunnen deze virussen en bacteriën onschadelijk worden gemaakt. Het immuunsysteem speelt ook een belangrijke rol bij het onderdrukken van kanker. Een afweercel kan een kankercel namelijk herkennen als lichaamsvreemd en het vervolgens opruimen.
Immuuntherapie en kanker
Echter, sommige kankercellen kunnen signalen uitsturen die de werking van het immuunsysteem verstoren. Bij het ontstaan van kanker zijn deze kankercellen als het ware de afweercellen (de T-cellen) te slim af. Door deze signalen van kankercellen met behulp van speciale medicijnen te onderdrukken, kan het immuunsysteem weer actief worden. Dankzij de immuuntherapie worden de afweercellen weer in de gelegenheid gesteld de kankercellen aan te vallen en te doden.
Onderzoek naar immuuntherapie bij kanker
Als moleculair bioloog in het Erasmus MC Kanker Instituut doet Ralph Stadhouders onderzoek naar de rol van ons immuunsysteem bij kanker. Kankercellen kunnen het immuunsysteem voor de gek houden, waardoor T-cellen niet meer instaat zijn de kankercellen op te ruimen. Het doel van het onderzoek is te achterhalen hoe we de belangrijke T-cellen weer zodanig geactiveerd krijgen dat zij in actie komen tegen de kankercel.
Eén van de ontsnappingsmechanismen die tumorcellen gebruiken om aan de anti-tumor-T-cel afweer te ontkomen is de aanmaak van zogenaamde checkpoint-moleculen. Deze checkpoint-moleculen zorgen ervoor dat T-cellen hun anti-tumoractiviteiten niet meer kunnen uitoefenen en dus de kankercel niet kunnen doden. Inmiddels zijn er immuun therapeutische medicijnen ontwikkeld die erop gericht zijn de checkpoint-moleculen te blokkeren, waardoor onze anti-tumor afweer juist weer versterkt wordt.
Deze zogenaamde IC-remmers hebben een revolutie teweeg gebracht in de behandeling van kanker.
De IC-remmers hebben anti-kanker responsen laten zien bij patiënten waar eerst geen succesvolle behandeling beschikbaar was. Echter, ondanks het feit dat de reacties in een subgroep van patiënten zeer veelbelovend is, reageert een groot deel van de patiënten niet op de bestaande IC-remmers.
Het onderzoek van Stadhouders richt zich op het verder ontrafelen van de werking van de IC-remmers; als we beter begrijpen waarom de IC-remmers bij een groot deel van de patiënten nog niet werkt, dan kunnen we ook stappen maken naar behandelingen die wél effectief zijn.
