Vier vragen aan prof. dr. John van Swieten
John van Swieten was tot voor kort neuroloog en hoogleraar genetica van dementie in het Erasmus MC en is de drijvende kracht achter het Alzheimercentrum Erasmus MC.
John van Swieten was tot voor kort neuroloog en hoogleraar genetica van dementie in het Erasmus MC en is de drijvende kracht achter het Alzheimercentrum Erasmus MC.
“Het is zo belangrijk dat we meer gaan weten over deze ziekte, opdat we het in de toekomst beter kunnen behandelen en liever nog voorkomen.”
Wat doet het Alzheimercentrum Erasmus MC precies?
“Als ik het hoogover moet beschrijven dan willen wij binnen het Alzheimercentrum een goed antwoord bieden op de verwachte groei van het aantal dementiepatiënten in onze regio én in Nederland. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat wij patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs combineren. We willen daarmee bereiken dat we patiënten met dementie optimaal kunnen helpen, nu en in de toekomst. Elke wetenschappelijke bevinding brengen wij zo snel mogelijk naar de patiënt.”
Wat voor soort onderzoek doen jullie binnen het Alzheimercentrum?
“Er loopt een breed scala aan onderzoeken in het centrum, van heel fundamenteel onderzoek tot klinisch onderzoek. Denk bij fundamenteel onderzoek aan het op zoek gaan naar factoren die een rol spelen bij het ontstaan van dementie: dat kunnen genetische factoren zijn maar ook leefstijlfactoren. Dankzij de ontdekking van erfelijke factoren zijn inmiddels de eerste studies naar het effect van gerichte behandelingen gestart. Bovendien richten wij ons op het oppikken van de allereerste veranderingen in de hersenen bij erfelijke vormen. Juist de vroegste fase van de ziekte is het meest ideale tijdstip voor toekomstige behandelingen. Al het onderzoek dat we doen moet uiteindelijk leiden tot preventie, eerdere diagnostiek, betere behandeling en/of een betere kwaliteit van leven.”
In het Alzheimercentrum Erasmus MC wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar een betere behandeling en preventie van dementie.
Lees meer over onderzoek naar dementie op de pagina van het Dementie Fonds.
Is er al iets te zeggen over de oorzaken van dementie?
“Wij weten al best veel, maar ook nog veel niet. We weten bijvoorbeeld dat ongeveer vier tot zes procent van de patiënten een erfelijke vorm van dementie heeft: dan draag je dus een gen dat automatisch leidt tot dementie, vaak op jonge leeftijd en in ernstige vorm. Bij de overgrote meerderheid van de patiënten met dementie gaat het waarschijnlijk om een combinatie van genetische factoren en leefstijlfactoren. Grosso modo weten we dat de leefstijlfactoren die slecht zijn voor je hart ook een rol spelen bij het ontstaan van dementie. Roken en een hoog cholesterol dragen
op een negatieve wijze bij aan dementie; goede voeding en voldoende beweging verkleinen juist weer het risico op dementie. Maar nogmaals, het is echt een complexe combinatie van factoren en daarnaast is ook nog eens ieder mens uniek.”
Wat is jouw drijfveer?
“Dementie is een ziekte die zo verschrikkelijk ingrijpt in de levens van mensen. Allereerst natuurlijk in de levens van de patiënten, maar niet minder in de levens van hun naasten. Het is op dit moment een onomkeerbaar proces, maar ik ben elke keer weer diep onder de indruk met hoeveel liefde en toewijding naasten mensen met dementie verzorgen. Het is zo belangrijk dat we meer gaan weten over deze ziekte, opdat we het in de toekomst beter kunnen behandelen en liever nog voorkomen. Daar wil ik een bijdrage aan leveren, ook omdat ik er zó in geloof dat meer kennis gaat leiden tot een beter perspectief voor patiënten met dementie. Overigens kan ik alleen maar doen wat ik doe dankzij het geweldige team van het Alzheimercentrum. En natuurlijk dankzij de steun van donateurs. Zij maken mede mogelijk dat wij onderzoek kunnen blijven doen. Daarvoor mijn grote waardering en dank!”
Prof. dr. John van Swieten en dr. Harro Seelaar hebben een grote subsidie van het Amerikaanse fonds The Bluefield Project to Cure Frontotemporal Dementia ontvangen om de komende twee jaar onderzoek te doen naar ontstekingsprocessen in de hersenen bij frontotemporale dementie (FTD). Met de nieuwste genetische techniek, single cell RNA sequencing, zullen zij heel specifiek de veranderingen in ontstekingscellen in de hersenen bestuderen.