Ethiek in het ziekenhuis en de gezondheidszorg
Het ziekenhuis en de gezondheidszorg zijn doorspekt met ethische vragen. Bijvoorbeeld: is het rechtvaardig als sommige mensen zelf mogen betalen voor dure geneesmiddelen, die voor anderen niet beschikbaar zijn? Is het wenselijk om patiënten met een erfelijke ziekte precies te vertellen wanneer die ziekte gaat beginnen, als er geen behandeling voor bestaat? Mag je op basis van artificiële intelligentie beslissen weke patiënten wel en niet in aanmerking komen voor een medische behandeling?
De afdeling Medische Ethiek van het Erasmus MC doet onderzoek naar deze vraagstukken. Veelal samen met zorgverleners, patiënten en biomedische onderzoekers.
Waarom nadenken over Ethiek?
De ontwikkelingen in de zorg gaan snel: technologische en medische innovaties maken steeds betere behandelingen mogelijk. Denk aan kunstmatige intelligentie (AI), robotica en gentherapie. Deze ontwikkelingen verbeteren de zorg, maar brengen ook vragen met zich mee. Vraagstukken over:
- De toegankelijkheid van de zorg
- Gelijkheid (bijvoorbeeld als vaardigheden van mensen verschillen)
- Bescherming van privacy
- Hoe we als maatschappij aankijken tegen kosten van de zorg.
De afdeling Medische Ethiek van het Erasmus MC buigt zich samen met patiënten en zorgverleners over deze vraagstukken en zoekt praktisch toepasbare oplossingen in producten en richtlijnen.
Onderzoek in drie thema’s
Het Medisch-Ethisch onderzoek richt zich op drie thema’s:
1. Rechtvaardigheid, gelijkheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg,
2. Ethische vragen in de patiëntenzorg en medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen,
3. Ethiek van nieuwe biomedische technologie, AI en e-health.
Ethische vraagstukken oplossen met toepasbare producten
Om vraagstukken binnen de drie thema’s op te lossen, ontwikkelt de afdeling Medische Ethiek concrete producten. Zoals een Argumentenwijzer over de verschillende manieren waarop de toegang tot en vergoeding van nieuwe, vaak dure, kankerbehandelingen kan worden geregeld. En een podcast voor artsen over welke ethische lessen er zijn geleerd van het toenemend gebruik van online zorg op afstand, zoals videoconsulten, tijdens de coronapandemie.
Ook ontwikkelt de afdeling samen met patiënten en zorgverleners richtlijnen, ethische kaders, methoden en advies voor beleid. Daarbij wordt vaak gebruik gemaakt van empirisch onderzoek (zgn. onderzoek door eigen bevindingen) waarbij ervaringen en opvattingen van betrokken partijen worden verzameld. Bijvoorbeeld via interviews en/of focusgroepen. De afdeling onderzoekt de inzichten vanuit een ethisch perspectief met ethische theorieën en methoden.
