HOE MINI-NIEREN KUNNEN HELPEN NIERZIEKTE TEGEN TE GAAN

In Nederland hebben ongeveer 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Deze mensen lopen een verhoogd risico op nierfalen en zelfs hart- en vaatziekten. Vaak wordt nierschade pas te laat ontdekt, namelijk wanneer de nierfunctie nog maar 30% is. Er is nog geen behandeling om nierziekte te genezen. Daarom zijn patiënten afhankelijk van dialyse of niertransplantatie.

Mindere kwaliteit van leven

Nierziekte beperkt mensen in hun welzijn. Behandeling met dialyse of een niertransplantatie is namelijk erg belastend voor de patiënt. Wanneer patiënten gedialyseerd worden, zijn zij zeer beperkt in hun bewegingsvrijheid en ervaren zij een mindere kwaliteit van leven. Daarom zou de best mogelijke behandeling niertransplantatie zijn. Er is alleen een beperkt aantal patiënten dat een donornier kan krijgen vanwege de lange wachttijden. Daarnaast zijn deze mensen na hun transplantatie afhankelijk van medicijnen die de afweer onderdrukken en de kans op infecties vergroten.

Onderzoek is ingewikkeld

Onderzoek naar nierziekte en behandelingen is daarom enorm belangrijk om patiënten een betere kwaliteit van leven te geven. Denk aan onderzoek naar betere behandelingen, eerder opsporen van nierschade of behandelingen waarmee de nier zelfs kan herstellen. Maar nieronderzoek blijkt in de praktijk lastig. Dr. Martin Hoogduijn is onderzoeker op de afdeling Interne Geneeskunde van het Erasmus MC en doet onderzoek naar (nier)transplantaties. Hoogduijn legt uit: “Het is lastig om goede modellen te vinden om onderzoek naar nierziekte te doen. De nieren van dieren wijken bijvoorbeeld af van de menselijke nier. Veel vragen die we hebben, kunnen we daarom niet beantwoorden met een dierenmodel. Ook het traditionele kweken van niercellen in het laboratorium geeft een incompleet beeld van de nier. Daarom is het ontwikkelen van betere onderzoeksmodellen erg belangrijk. We zijn stichting Dr. C.J. Vaillantfonds daarom enorm dankbaar voor hun gift.”

De oplossing: mini-nieren

Om toch onderzoek naar nierschade te doen, zijn er de afgelopen jaren protocollen ontwikkeld om vanuit stamcellen menselijke mini-nieren in het laboratorium te maken. Hoogduijn vertelt verder: “Een mini-nier is een klein stukje levend weefsel. Op deze mini-nieren kunnen onderzoekers bijvoorbeeld nieuwe medicijnen testen. Een probleem dat komt kijken bij het kweken van mini-nieren is dat ze in een stilstaande vloeistof liggen, terwijl een echte nier is aangesloten op het bloedvaatstelsel. In dit project gaan we mini-nieren kweken met een techniek die organ-on-a-chip heet. In een organ-on-a-chip vloeit voortdurend vloeistof langs mini-nieren. Zo ontstaat een levensechte testsituatie voor medicijnen of het onderzoeken van ziekteprocessen. We kunnen bijvoorbeeld mini-nieren behandelen met factoren die in de patiënt de nierziekte veroorzaken, zoals suiker, zout en medicijnen met (mogelijke) bijwerkingen op de nier. Zo kunnen wij nieuwe medicijnen testen die uiteindelijk nierziekte tegen kunnen gaan, waardoor de zorg van patiënten met nierschade flink kan verbeteren en deze mensen een betere kwaliteit van leven krijgen.”

Dankzij de bijdrage van Stichting Dr. C.J. Vaillantfonds kunnen de onderzoekers aan de slag met dit belangrijke onderzoek.